Embedded Files
12/06/2025
W tym roku chabry zakwitły w Zawadzie i okolicznych polach z wyjątkową siłą. Niebieski kobierzec przeciąga się przez łany zbóż, łąki i nieużytki, przyciągając wzrok i wprowadzając niespotykane w ostatnich latach poczucie sielskiego piękna. Ich obfitość zdaje się rekompensować lata, gdy były niemal nieobecne – jakby natura sama postanowiła przypomnieć o swoim zapomnianym darze.
Chaber bławatek (Centaurea cyanus L.) to jednoroczna roślina z rodziny astrowatych (Asteraceae). Osiąga zazwyczaj wysokość 30–90 cm. Ma charakterystyczne, wąskie liście i intensywnie niebieskie kwiatostany typu koszyczek, które są nie tylko ozdobą krajobrazu, ale także cennym źródłem pokarmu dla zapylaczy – zwłaszcza pszczół i trzmieli.
Występuje głównie na glebach lekkich, piaszczystych, jako roślina ruderalna i segetalna – czyli towarzysząca uprawom zbóż. Niestety, ze względu na intensyfikację rolnictwa i stosowanie herbicydów, jego liczebność w Polsce w ostatnich dekadach spadała. Tym bardziej zaskakująca i ciesząca jest tegoroczna eksplozja bławatków w Zawadzie i okolicy.
Chaber bławatek od wieków stosowany był w medycynie ludowej. Najczęściej wykorzystywano kwiaty bez przylistków, zbierane w słoneczne dni i suszone w cieniu. Właściwości lecznicze wynikają z zawartości antocyjanów, flawonoidów i garbników.
Najważniejsze działania to:
moczopędne – wspomaga pracę nerek i usuwanie toksyn,
przeciwzapalne – szczególnie przy stanach zapalnych spojówek (okłady z naparu),
przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze,
łagodzące objawy schorzeń skórnych.
Napary z chabrów stosowano również jako toniki do przemywania cery wrażliwej i naczynkowej. Współcześnie ekstrakty z bławatków coraz częściej pojawiają się w składzie naturalnych kosmetyków.
Przepis na Nalewkę z Chabrów
Składniki:
Składniki:
2 szklanki świeżych płatków chabra bławatka (bez zielonych części – najlepiej tylko płatki kwiatów)
500 ml spirytusu 70% (można uzyskać mieszając spirytus 95% z wodą w proporcji 7:3)
250 ml przegotowanej, ostudzonej wody
150–200 g cukru (lub miodu, najlepiej lipowego) – wedle preferencji
Zbieraj chabry w pełni rozkwitu, najlepiej w bezdeszczowy, słoneczny dzień, z dala od oprysków i dróg. Do nalewki wykorzystaj wyłącznie niebieskie płatki kwiatowe – pozbawione kielicha i łodyżek – to one odpowiadają za kolor, aromat i właściwości lecznicze. Świeże płatki wsyp do dużego słoja i zalej spirytusem rozcieńczonym wodą do mocy około 70%. Możesz dodać pół laski wanilii, parę goździków lub odrobinę skórki cytrynowej, jeśli chcesz nadać nalewce subtelny ton korzenny lub cytrusowy. Szczelnie zamknij słój i odstaw w ciemne miejsce na kilkanaście dni, codziennie delikatnie potrząsając naczyniem, by wyciągnąć z płatków jak najwięcej smaku i barwy.
Po okresie maceracji przefiltruj nalew przez gazę lub filtr do kawy, dodaj cukier lub miód, dokładnie wymieszaj i przelej do ciemnych butelek. Tak przygotowaną nalewkę odstaw do leżakowania na co najmniej dwa miesiące – choć prawdziwą głębię smaku osiąga po pół roku. W smaku nalewka jest delikatnie ziołowa, lekko słodka, z charakterystyczną roślinną nutą bławatków i niezwykle efektownym, błękitno-fioletowym kolorem.
Nalewkę podawaj schłodzoną w małych kieliszkach – łyżeczka dziennie sprawdzi się jako domowy środek ziołowy wspomagający zdrowie, natomiast nieco większa ilość doskonale sprawdzi się jako ziołowy aperitif po posiłku, zwłaszcza po cięższych daniach. Świetnie komponuje się także z tonikiem lub domową lemoniadą, tworząc oryginalne i naturalne koktajle na letnie wieczory.
Nalewka z chabrów działa moczopędnie, przeciwzapalnie, wspomaga oczyszczanie organizmu, łagodzi napięcia nerwowe, wspiera wątrobę i nerki, koi objawy napięcia przedmiesiączkowego, a przy tym zachwyca kolorem i naturalną prostotą zaklętą w butelce.
NP
Źródła:
Ożarowski, A., Jaroniewski, W. (1987). Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Warszawa: PZWL.
Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 51-52.
Page updated
Google Sites
Report abuse